Mục đích của tương giao
Quan điểm của chúng ta về các điểm trên sẽ sớm được làm rõ khi xác định được mục đích của Tương Giao là gì: vì người ta cho rằng không phải tất cả mọi thứ, mà chỉ một số vấn đề cụ thể nào đó, mới là đối tượng (mục đích) của tình cảm này; có nghĩa là, những gì tốt, hoặc dễ chịu, hoặc hữu ích. Bây giờ, dường như cái gì đó được coi là hữu ích khi nó khiến người ta tích lũy được những điều tốt đẹp hoặc vui thú, và rằng các đối tượng của Tương Giao, như cái Đích sau cùng, là những gì tốt đẹp và dễ chịu. Một câu hỏi phát sinh từ đây; người ta cảm thấy Tương Giao khi họ cảm nhận được điều gì đó tốt nói chung hay chỉ tốt cho bản thân họ? (Hai điều này đôi khi khác biệt); và tương tự như thế với những điều dễ chịu. Dường như mỗi cá nhân đều yêu những điều có lợi cho họ, và điều tốt thì không bị giới hạn bởi đáng yêu, và điều gì là tốt cho từng người thì đáng yêu với anh ta; nhưng mỗi người yêu điều dường như tốt với bản thân mà không phải thực sự tốt. Nhưng điều này không thực sự tạo ra khác biệt, bởi lẽ chúng ta chỉ phải nói rằng đó là “cái dường như đáng yêu”.
Tiếp đến, có ba nguyên nhân khiến một người cảm nhận được Tương Giao; nhưng khái niệm này không được áp dụng cho trường hợp sự thích thú những vật vô tri vô giác, vì không có sự đáp trả về tình cảm cũng như ham muốn điều tốt đẹp đến cho những vật ấy:thật là nực cười khi nói rằng một người thích rượu vang mong muốn điều tốt đẹp cho rượu, điều có ý nghĩa duy nhất là anh ta muốn nó được bảo quản an toàn và lành lặn cho mục đích sử dụng và lợi ích của mình. Nhưng với một người bạn, như người ta vẫn nói, ta mong ước những điều tốt đẹp cho bản thân bạn. Và khi một người mong muốn điều tốt đẹp đến với người khác (anh ta không đáp lại tình cảm [1156a]), người ta gọi là Thiện Chí; bởi Tương Giao được mô tả là “Thiện chí giữa những người đáp trả nó”. Hoặc chúng ta phải bổ sung rằng tình cảm ấy phải được đối phương biết?Bởi lẽ nhiều người có thiện chí với những người mà họ chưa bao giờ gặp nhưng lại là người mà họ nhận định là tốt hoặc hữu ích: và một trong những người đó có thể đáp lại cảm xúc này.Như vậy, đây rõ ràng là những người thiện chí đối xử với nhau:nhưng làm thế nào người ta có thể gọi họ là bạn bè trong khi tình cảm qua lại của họ dành cho nhau không được đối phương biết đến? Sau đó, để hoàn thành ý niệm về Tương Giao, họ cần phải có sự nhận biết lẫn nhau về việc mang thiện ý và mong muốn điều tốt đẹp tới mỗi người thuộc về một trong các nguyên do đã nói trên đây (Tốt, vui thú, hữu ích).
(Còn tiếp)
