Thiện cảm
Thiện Cảm, dù giống Tương Giao, nhưng chúng không đồng nhất với nhau, bởi Thiện Cảm này có thể nảy sinh với cả những người ta không quen, ngay cả khi họ không hề hay biết, trong khi đó, Tương Giao thì ngược lại. (Nhân tiện, điều này cũng đã được nhắc tới trên đây.) Và hơn nữa, nó còn chẳng phải là Yêu Mến, bởi nó không có sức mạnh hay khát khao, hai thứ ấy đều trọng yếu trong Yêu Mến. Ngoài ra Yêu Mến đòi hỏi có sự thân mật, nhưng Thiện Cảm lại khởi phát khá đột ngột, nó đôi khi xảy ra ở cả những người đang phải đối đầu với nhau, tôi muốn nói rằng họ trở nên có thiện cảm với nhau và đồng cảm với mong muốn của nhau, nhưng họ vẫn sẽ không cùng nhau làm điều gì cả, bởi, như ta đã nói, họ nhận thức mối thiện cảm này một cách đột ngột và vì vậy không có gì ngoài một sự thích hời hợt. Thiện Cảm dường như là khởi điểm cho một mối Tương Giao; cũng như niềm vui được trực nhận bằng mắt là sự bắt đầu của Tình Ái: bởi không ai đem lòng yêu mà ban đầu lại không vừa lòng với vẻ bề ngoài của người yêu cả, nhưng niềm vui ấy không nhất thiết dẫn đến tình ái, trừ khi anh tương tư khi người ta vắng mặt, và khao khát người ta trở lại. Chính theo cách như vậy, người ta không thể trở thành bạn bè nếu không trải qua giai đoạn có Thiện Cảm với nhau, nhưng ở trong giai đoạn đó rồi thì không nhất thiết sẽ dẫn tới mối Tương Giao: họ chỉ có mong muốn kiên định rằng điều tốt sẽ đến với người họ có thiện cảm, nhưng họ sẽ không cùng đối phương làm điều gì cả, cũng không chịu phiền chịu khó để giúp đối phương. Vậy nên, theo cách ẩn dụ, ta có thể nói rằng đó là một mối Tương Giao ngủ đông, khi mối quan hệ ấy chịu đựng được ngoại cảnh và chín dần lên đến mức độ thân thiết, nó sẽ trở thành Tương Giao thực thụ; nhưng đó không phải là kiểu Tương Giao hướng đến ích lợi hay vui thú, bởi những động cơ như vậy thậm chí không thể tạo ra Thiện Cảm. Tôi muốn nói rằng, người được hưởng lòng tốt sẽ bù đắp lại lợi ích ấy bằng mối Thiện Cảm dành cho người giúp đỡ, và làm thế là đúng đắn: nhưng người ước cho đối phương được thịnh vượng bởi anh ta hy vọng đạt được lợi ích qua sự giúp đỡ của mình, thì anh ta dường như không hề có thiện cảm dành cho đối phương, mà chỉ nghĩ cho chính mình; anh chẳng phải là bạn nếu anh ve vãn người khác vì mục đích riêng mình. Thiện Cảm luôn khởi phát vì lòng tốt và một phần hảo ý nhất định, khi một người tạo ra cho người khác ý tưởng về một người bạn tốt, hay một người dũng cảm, vân vân… cũng như trong trường hợp đôi khi xảy ra giữa những người đối đầu nhau mà ta đã nói lúc trước.
(Còn tiếp)
