Gạn lọc thông tin từ những đối thoại nhỏ nhặt
Đừng để người trẻ nào phản đối, trong cuộc đối thoại tôi nói tới, nhiều chuyện thô tục được nói và nhiều điều tức cười lố lăng được bàn cãi trong đó, ở đây luôn nhiều cái đầu lớn rỗng tuyếch giữa những công việc buôn bán trên thế giới: Phải phải được công nhận mà không nghi ngờ điều tôi đã cải tiến, ở đâu thương nhân trò chuyện, ở đâu anh ta không phải gặp những tay ngu đần trong xã hội? Nơi nào anh có thể nghe được những điều đáng giá được tranh luận, mà không phải là lượng lớn những thứ tầm phào trống rỗng được đưa ra, bên ngoài điều này không gì có thể học, bởi “từ hư vô, không gì có thể được tạo ra”.
Nhưng ấy thế mà, để tôi tiếp tục cương quyết trong việc để thương nhân giữ bầu bạn với những thương nhân; hãy cứ để những kẻ ngốc đi đường của chúng, hãy để những tay tạp dề xanh lắm điều tự đi đường của hắn, để người sản xuất và người quản lý tranh cãi ầm ĩ và lắc lư; gã thanh niên huyênh hoang rỗng tuyếch, được sinh ra là một cậu bé và sẽ chết trước khi trở thành người đàn ông, nói luôn mồn và nói một lượng lớn những thứ hư vô, và nói với người hàng xóm để mà tử vong, bên ngoài tất cả những điều này, bạn sẽ học hỏi điều gì đó, họ đều là thương nhân và sẽ luôn có điều gì đó mà người thương nhân trẻ học được từ họ. Nếu hiểu một chút tiếng Pháp, bạn nên đàm thoại hàng ngày một chút giữa những người Pháp, và giả sử những người ngoại quốc này mà bạn làm bầu bạn với, tất cả đều ngu ngốc, chỉ là dốt nát, trống rỗng, có lẽ không có gì học từ cảm nhận của họ, nhưng bạn vẫn học được chút tiếng Pháp từ họ, không gì hơn là giọng điệu và trọng âm, và những từ thông dụng thường dùng trong đối thoại.
Do đó giữa những người ngờ ngệch trống rỗng, để họ theo cách của họ như bạn có thể giả sử, mặc dầu bạn không thể học triết lý từ họ, bạn có thể học nhiều điều trong thương mại từ họ, và điều gì đó từ mọi người, mặc dầu không phải là cần thiết tuyệt đối mọi thương nhân nên là một triết gia, song mọi thương nhân, bằng cách của họ, biết điều gì đó mà thậm chí một nhà triết học có thể học hỏi từ đó.
Tôi biết một nhà khoa học có kỹ năng tuyệt vời trong những môn khoa học cao quý hay học tập thiên văn học, đã nói với tôi, ông nhọc công học tập trong nhiều năm trời cho một vài so sánh, hay sự ám chỉ thích hợp, để giải thích cho học trò hiện tượng mặt trời quay xung quanh trục của nó mà chưa từng xuất hiện trong tâm trí của chúng, cho đến khi bởi tình cờ, ông nhìn ra người con gái Betty lăn rẻ lau của cô, ngạc nhiên trước sự chuẩn xác của sự chuyển động để miêu tả điều ông muốn, ông trở lại bài giảng, kêu gọi học trò chú ý và nói rằng con gái ông, không hề biết về vấn đề này, có thể biểu diễn cho họ mặt trời xoay xung quanh nó trong một lối trình bày sống động hơn là ông ta đã làm. Theo đó, Betty được gọi đến và được mời mang giẻ lau ra, và đặt học trò vào một vị trí thích đáng, đối diện với người con gái, nhưng ở mặt trái, do đó để có thể nhìn thấy điểm kết thúc của rẻ lau, khi nó xoay tít quanh cánh tay cô ta. Họ lấy nó ngay lập tức, đây là là một cái đinh mũ rộng ở trung tâm, giống như mặt trời, và tiếng kêu vun vút xung quanh, quăng nước tỏa khắp bởi vô số nguồn suối nhỏ, miêu tả chính xác tia nắng mặt trời, tỏa sáng từ trung tâm tới toàn bộ vùng xung quanh.
Nếu cô bé ngu dốt Betty, bằng kết quả tự nhiên sự hoạt động của cô ta, hướng dẫn nhà thiên văn học, tại sao người thợ giày bình thường nhất hay người bán hàng rong, bởi trí tuệ thông thường của mưu kế thương mại, mặc dầu rất đỗi bình thường, thô kệch và không đáng lưu tâm, truyền đạt điều gì đó, đưa ra một vài gợi ý hữu ích, làm phát sinh những suy nghĩ bất chợt trong đầu người thương nhân quan sát, và anh ta sẽ sử dụng nó, áp dụng làm điều lợi thế cho anh ta trong việc buôn bán, trong khi ấy, người đưa ra lời gợi ý, như Betty và cái rẻ lau, không hề biết gì về vấn đề.
Tất cả thương nhân quản lý việc kinh doanh bằng cách riêng của bản thân, hoặc là do học từ thầy dạy hoặc từ kinh nghiệm hoặc từ điều gì đó trong quá trình kinh doanh mà chưa từng xảy ra với họ.
Và những biệt dược nhỏ bé đó thường rất chính xác và với truyền đạt thuận lợi từ người này sang người khác; một thương nhân tìm ra cách tốt hơn để mua so với người khác, người khác tìm ra một lối thoát cho việc bán mà nằm ngoài sự hiểu biết của người hàng xóm, và những thứ này, trong thời gian, được học hỏi từ những đối thoại thường ngày.
Tôi không ngăn cản thương nhân giữ gìn bầu bạn tốt hơn khi có cơ hội và sự thư nhàn yêu cầu; tôi cho phép thương nhân thỉnh thoảng hành động quý phái, và thậm chí đối thoại với những người đó, ít nhất nếu sự hiểu biết và khả năng khiến anh phù hợp bầu bạn với họ, nhưng vẫn phải duy trì việc kinh doanh giữa những người cùng tầng lớp. Đối thoại với người quý phái, và điều mọi người gọi là giữ quan hệ tốt, được dùng như một loại tiêu khiển hay như cuộc đi chơi, nhưng cộng đồng đã định của anh ta là với những người hàng xóm, những người cùng kinh doanh, con người buôn bán thì đi cùng người buôn bán; ở kia, với người quý phái anh có thể trò chuyện vui vẻ, nhưng ở đây anh ta nói mà còn được lợi, thương nhân luôn làm lợi cho nhau, như họ luôn kiếm được lợi nhuận bởi cùng nhau buôn bán, vậy nên chưa bao giờ họ thôi không nói chuyện với nhau; nếu họ không gặt hái được tiền, họ có được kiến thức kinh doanh, nâng cao kinh nghiệm và nhìn xa, nhìn xa hơn nữa về thế giới.
Chỉ cần người có sự sắc sảo thông thường thôi cũng sẽ cải thiện được bản thân bằng việc đối thoại những vấn đề thương mại với người thương mại, bằng kinh nghiệm của người thương nhân già, họ học được sự cẩn trọng và cảnh giác, bởi sự hấp tấp vội vàng và sự sai lầm của người trẻ, họ biết cái gì là mối nguy hại rằng chúng có lẽ được phát giác.
(Còn tiếp)
